Ürünler ile ilgili pratik bilgileri aşağıda bulabilirsiniz.

Binek Lastiklerinin Kullanımda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

-Lastiklerinizin havasını en az 15 günde bir kontrol edin.
-Bozuk şartlarda yüksek hız yapmayın.
-Lastiğinizi kaldırım kenarına ve sivri yüzeylere çarpmaktan kaçının.
-Uzun yola çıkarken ve araç yüklüyken lastiklerin hava basıncını 2 PSI arttırın.
-Dış derinliği 1.6 mm.'ye düşen lastikleri mutlaka değiştirin.
-Düzenli olarak stepne lastiğinizin de basıncını kontrol edin.
-Karlı ve buzlu yollarda lastiğinizin hava basıncını kesinlikle düşürmeyin.
-Çekişin olumsuz etkilenmemesi için kışın diş derinliğinin 3 mm'den az olmamasına dikkat edin.
-Bijon somunlarının sıkılığını düzenli olarak kontrol edin.
-Supap kapaklarını daima kapalı tutun.
-Lastiğinizi temizlerken arap sabunu, cila, deterjan veya petrol türevi maddeler içeren kimyasallar kullanmayın. (*)
-Araç üreticisi tarafından onaylanmış ebattaki lastik ve jantları kullanın.
(*) Lastiğin temizliğinde su kullanmak yeterli olacaktır. Ancak yüksek basınçlı su kullanılarak yapılan temizlik işlerinde, su tabancasının lastiğe çok yaklaştırılması (1-2 cm kadar) sonucu lastik yüzeyinde oluşan fazla ısı yüzeysel yanıklara neden olmaktadır. Bu sorun bilhassa jantlarda biriken kir ve çamuru sökebilmek niyeti ile su tabancasının lastiğe çok yaklaştırılması ile oluşmaktadır. Bu hususa dikkat edildiği müddetçe basınçlı su kullanımı lastik temizliğinde sorun yaratmayacaktır.

Lastik Ömrünü Etkileyen Unsurlar

Erken aşınma ve yıpranmayı önleyerek lastik kullanımında tasarruf yapılabilmesi için dikkat edilecek hususlar şunlardır:
İşe Uygun Lastik Seçimi: Lastiğin üzerindeki yükü emniyetli bir biçimde taşıyabilmesi için, araç el kitabında belirtilen ebat, yük endeksi ve hız sembolüne sahip lastikler kullanılmalıdır. Marka, cins ve kalitesine bakılmaksızın aynı ebat ve aynı yük endeksine sahip lastikler, aynı hava basıncında aynı yükü taşımak üzere imal edilmişlerdir. Ayrıca, aracın jant ölçüleri de takılan lastiğe uygun olmalıdır.
Doğru Hava Kullanımı:
Lastiğin taşınan yüke uygun hava ile şişirilmesi, lastiğin hızlı aşınmasını önleyen, ömrünü uzatan etkenlerin başında gelir. Taşınan yük için gerekli katalog basınç değerinden daha fazla veya daha az şişirilen lastiklerde anormal aşınmalar görülür. Havası fazla lastiklerin sırt merkezi, havası az lastiklerin ise omuz kısımları daha çok aşınır. Uzun yolculuklarda lastiklerin havası, yola çıkılmadan önce ve lastikler soğukken kontrol edilmeli ve şişirilmelidir. Çift lastiklerin hava basınçlarının aynı olması gereklidir. Aksi taktirde fazla havalı lastik daha çok yük taşıyacak ve çabuk aşınacaktır.
Az Hava: Lastiğin sırtı ile yol yüzeyi arasındaki sürtünme artar. Aşırı esneme ve ısıya, dolayısıyla lastiğin bozulmasına ve tabanın dış kenarlarında fazla aşınmaya neden olur.
Normal Hava: Lastik tabanı yola tam olarak uyum sağlar.
Fazla Hava: Lastiğin yol arızalarına direncini azaltır. Taban ortasında fazla aşınmaya neden olur ve sürüş konforu azalır.
Araç Hızı ve Lastik Aşınma Ömrü:
Aracın hızı ile lastiğin aşınma ömrü arasındaki bağlantı önemlidir. Lastik dönerken üzerine etki eden çekiş ve frenleme kuvveti gibi teğetsel kuvvetler aracın hızının karesiyle orantılıdır. Hız arttığında lastik sıcaklığı yükselir ve sırt kauçuğunun aşınma direnci azalır.
Yük Miktarı ve Yükleme Biçimi:
Yükün miktarı ve araca yükleniş biçimi, lastik ömrü üzerinde önemli bir rol oynar. Gelişi güzel yükleme, bazı lastiklerin diğerlerine oranla daha fazla yük taşıyıp, çabuk aşınmalarına sebep olur. Yükleme biçiminde amaç, her lastiğin eşit ağırlık taşımasını sağlar.
Araçlar yük taşıma kapasitelerinin üstünde yüklenmemelidir. Aşırı yükleme, lastiğin fazla ısınmasına, yanak ve omuz bölgesinde özür vermesine ve ömrünün kısalmasına neden olur.
Lastik Eşlendirmesi:
Araçlarda değişik yapılardaki (çapraz ve radyal, değişik ebat ya da serili 80, 70 gibi) lastikler hiçbir zaman aynı dingil üzerinde eşlendirilmemelidir. Doğru lastik eşlendirmesi aşağıda belirtilen şekillerde olmalıdır.
-Dört tekerlekten çekişli araçlarda, dört lastik de aynı yapıda olmalıdır.
-Ağır ve hafif yük taşıyan araçlarda aynı dingil üzerinde farklı yapıda (çapraz ve radyal) ve desende lastikler birlikte takılmamalıdır.
-Doğru lastik eşlendirmesi üstte belirtilen şekillerde olmalıdır. Aksi taktirde lastiklerde hızlı ve anormal aşınmalar, ısınma ve parçalanma olabilir.
-Ayrıca ani frenlerde araç sağa-sola savurma yapacaktır.
Çift Lastik Açıklığı ve Lastik Dış Çapları Mukayesesi:
Çift takılan lastiklerin dış çapları (ya da çevreleri) her zaman aynı ölçüde olmayabilir. Dış çap ölçüleri arasındaki fark, aşağıdaki tabloda verilen değerlerden küçük ise, lastikler eşlendirilebilir. Aksi halde dış çapı büyük olan lastik daha fazla yük taşıyıp, çabuk aşınacaktır. Çift takılan lastiklerin sırt merkez çizgileri arasındaki açıklık (çift lastik açıklığı), aşağıdaki tabloda verilen değerlerden büyük olmalıdır. Aksi takdirde lastik yanakları birbirine sürtecek, ısınma ve aşınmaya neden olacaktır. Dıştaki lastiğe zincir takıldığında, aşağıdaki tabloda verilen değerler zincir kalınlığı kadar artırılmalıdır.
Lastikte Yer Değiştirme (Rotasyon):
Araçlarda ön-arka ve sağ-sol lastikler farklı aşınma gösterdiklerinden, eş aşınmayı sağlamak, dolayısıyla lastik ömrünü arttırmak için lastiklerin yerleri değiştirilmelidir. Radyal lastiklerin dönüş yönü hep aynı kalacak şekilde değiştirme yapılmalıdır. Lastik, diş derinliği 1,6 mm'den az ise, mutlaka yenisi ile değiştirilmelidir.
Düzensiz veya anormal aşınmaları engellemek için düzenli olarak (10.000 km’de bir) lastiklerin yerini değiştirin. Binek lastiklerinde yasal aşınma sınırı 1.6 mm’dir. Ancak özellikle kış şartları ve ıslak zemin düşünüldüğünde lastik diş derinliğinin 1/8 inch (yaklaşık 3.2 mm) değerinin altına düşmemesi tavsiye edilir. Binek lastiklerinde rotasyon yaparken çekiş aksındaki lastiklerin sağ-sol değiştirmeden serbest aksa, serbest akstaki lastiklerin ise çaprazlama olarak çekiş aksına aktarılması tavsiye edilir. Yönlü lastiklerde rotasyon yaparken çaprazlama yapılmaz. 4X4 araçlarda tüm lastikler diğer aksa çaprazlama yaparak geçirilmelidir. Rotasyon yapılan araçlarda tüm lastikler yaklaşık aynı zamanda ömürlerini yitirirler. Rotasyon yapılmaz veya yeterli sıklıkta yapılmaz ise önden çekişli araçlarda ön lastikler, arkadan çekişli araçlarda arka lastikler daha çabuk aşınırlar. Günümüzde modern binek araçların önemli bir çoğunluğu önden çekişlidir ve rotasyon uygulamasının yapılmadığı durumlarda, genelde yapılan hata, 4 adet lastik yerine sadece 2 adet lastik alıp bunları ön aksa takmaktır. Halbuki, ekonomik nedenlerden dolayı sadece 2 adet yeni standart lastik alındığı durumlarda önden çekişli araçlarda da yeni lastikler arka aksa takılıp eski lastiklerin arkadan ön aksa alınması doğru uygulama olacaktır. Aksi uygulama, kaygan ve virajlı yolda aracın arkasının savrulma ihtimalini artırır. Aracın arkadan savrulmasını kontrol etmek çok zor olduğundan böyle bir durum kaza yapmamıza neden olabilir. Bu önemli tavsiye standart lastikler için geçerlidir. Kış lastiği takılması durumunda, yeni çift lastik her zaman çekiş aksına takılmalıdır.
Araç Mekanik Ayarları:
Araçtaki mekanik ayar bozuklukları, lastiğin yola eşit ve düzgün basmasını önler. Bu durum lastiklerin erken ya da düzensiz aşınarak ömrünün kısalmasına sebep olur. Belli başlı araç mekanik ayarları şunlardır:
İçe Kapanıklık (Toe-in *):
Yandaki şekilde görüldüğü gibi ön dingildeki tekerleklerin ön bölümü, arka tarafına oranla normalden fazla kapanık olursa, lastik iç kenarlarında tüylenme biçiminde aşınmalar oluşur.
Dışa Açıklık (Toe - out *):
İçe kapanıklığın tam tersidir. Açıklık normalden fazla olursa lastik dış kenarlarında tüylenme biçiminde aşınmalar olur.
Kamber (Dışa / İçe Yatıklık ):
Direksiyonda konfor ve kolaylık sağlamak amacıyla lastiklerin yere basan alt kısmının, üst kısmına göre daha açık (negatif) veya kapalı (pozitif) olmasıdır (şekilde görüldüğü gibi). Aşırı derecede pozitif kamberde lastiğin dış omuzu, negatif kamberde iç omuzu aşınır.
Kaster:
Araca yandan bakıldığında, düzgün sürüş sağlamak amacıyla dingilin tekerlek düşey ekseni ile yaptığı açıdır. Açının normalden farklı olması aracın gezinmesine, düzensiz ve çabuk aşınmalara sebep olur.
Sarkık Akslar:
Yükün lastikler üzerinde dengesiz dağılımına sebep olur. İç taraftaki lastikler yükün daha büyük bir bölümünü taşımak zorunda kalır. Kamyonlarda aşırı yükleme nedeniyle sık görülen bir durumdur. İlave dingildeki lastikler, virajlarda yol yüzeyine ve dönüş açısına uyamadıkları için aşırı ve düzensiz aşınmalara maruz kalırlar.
Dalgalı aşınma yaratarak lastik ömrünü azaltan diğer mekanik bozukluklar şunlardır:
Şasi Eğriliği:
Ön ve arka tekerlek arasındaki mesafenin, her iki yanda farklı olması ya da tekerlek eksenlerinin merkezden kaçık olması durumunda düzensiz ve çabuk aşınmalar oluşur.
Ayarsız ve Bozuk Fren:
Fren kampanalarındaki bozukluklar lastikte belli bir noktayı aşındırırken, ayarsız frenler de düzensiz aşınmalara yol açar.
Bozuk veya Eskimiş Amortisör:
Düzensiz lastik aşınmasına neden olur.
Tandem (Bağımsız) Tekerlek:
Virajda yolun dönüş açısına uymadığı için aşırı ve düzensiz aşınır. Jant eğriliği, aşınmış tekerlek bilyaları, rotlardaki ayarsızlık ve U saplamalarındaki bozukluklar da düzensiz ve çabuk aşınmaya neden olur.

Balans Bozukluğu:
Tekerleğin çevresindeki dengesiz ağırlıkların dönme esnasında yarattığı değişken kuvvetler, titreşim ve vuruntu (balanssızlık) meydana getirirler. İki çeşit balanssızlık vardır.
Statik Balanssızlık: Araç kaldırılıp tekerlek döndürüldüğünde, tekerlek hep aynı noktası (ağır kısmı) aşağıda kalacak şekilde duruyorsa, statik balanssızlık var demektir. Yüksek hızlarda zıplama (vuruntu) şeklinde hissedilir.
Dinamik Balanssızlık: Tekerleğin sağa ve sola değişik yörüngeler çizerek yalpalı dönmesidir. Yanal titreşim şeklinde hissedilir.
Yol ve İklim Şartları:
Karayollarının cinsi lastik ömrünü etkileyen faktörlerin başında gelir. Bazı yüzeyler pürüzsüz gibi görünürken aşındırıcı ve lastiğin ömrünü kısaltıcı olabilir. Yoldaki yükseltiler ve çukurluklar da lastiğin ömrünü azaltır. Düzgün asfaltta "100" olarak kabul edilen lastik ömrünün, diğer yollarda ne olacağı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
Lastik yük altında esneme ve hız gibi faktörler etkisiyle ısınır. Dışarıdaki havanın ve yol yüzeyinin bu ısıyı emerek lastiği soğutması gerekir. Ancak, sıcak yaz aylarında bu işlem zor olduğundan lastikler daha çabuk aşınır. Lastik ömrü aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi mevsimlere göre değişir. Yolun kamberinin-eğiminin fazla olması da, lastiğin kayma riskini artırır ve yıpranmasına neden olur.
Lastikler rutubet, ışık, rüzgar, ısı, ozon, yağ ve kimyasal maddelere maruz kalabilecekleri yerlerde depolandıklarında sertleşme, biçim bozulması, çatlama gibi değişikliklerle işe yaramaz hale gelirler. İdeal bir depo serin, kuru, karanlık ve toz tutmayan bir yer olmalıdır. Ayrıca depo aydınlatmasında floresan lamba kullanılmamalı, depoda elektrik motoru çalıştırılmamalıdır.
Uzun süreli depolamalarda lastik yere temas etmeyen raflara dik olarak yerleştirilmelidir. Kısa dönemli depolamada lastiklerin üst üste yığılması gerekiyorsa, yükseklik 1,5 metreyi geçmeyecek şekilde istiflenmelidir.
Yeni Lastikler:
1- Serin, karanlık, kuru bir kapalı alanda, bu mümkün değilse su ve güneş ışınlarını geçirmeyen bir örtüyle kapatılarak açık alanda,
2- Jantlanmış halde üst üste yığmadan,
3- Motor, kablo, elektrik şalteri, benzin, yağ gibi etkenlerden uzakta,
4- Yangın söndürücü bulundurularak depolanması gerekir.
5- Depo camları mavi renge boyanmalıdır.
Eski Lastikler:
1- Yeni lastiklerin depolama şeklinin aynısı uygulanarak,
2- Lastikteki yabancı maddeler, temizlik malzemesi kullanmadan, su ile temizlenerek,
3- Gerekli onarımlar yapılarak depolanması gerekir.
Neden Kış Mevsiminde Kış Lastiği Kullanmalıyız?
Aslında Nedeni Çok Basit: Kış aylarında da güvenli seyahat edebilmeniz için. Çünkü kış aylarında kullandığınız standart lastiklerin performansı ağır kış şartlarında yeterli olmaz. Bilinenin aksine kış lastikleri yalnızca karlı ve buzlu yol koşulları için değildir. Özellikle Kasım-Nisan ayları arasında değişken hava ve yol koşullarında aracın dengeli ve güvenli hareket etmesini sağlar. Kış lastikleri, özel olarak geliştirilmiş tasarımı ve hamuru ile en düşük hava sıcaklıklarında bile yumuşaklığını ve dayanıklılığını korur. Sürücüleri en çok zorlayan ıslak, çamurlu, kaygan, karlı, erimiş karlı ve buzlu zeminlerde yol tutuşu, güçlü çekiş, güvenli frenleme, dengeli ve konforlu sürüş ile en yüksek seviyede su tahliyesi sağlar.
Kış Lastiğinin Avantajları
-Standart lastiklere göre farklı sırt desen tasarımı ve hamuru ile üretilen kış lastikleri, 7°C’nin altındaki hava sıcaklıklarında bile yumuşaklığını ve dayanıklılığını koruyan bir yapıya sahiptir.
-Karlı ve buzlu zeminlerde lastiğin yol tutuşunu ve çıkış yeteneğinin standart lastikleri göre daha iyi olması için sırt deseni ince lamelli ve geniş bloklu olarak tasarlanmıştır.
-Kış lastiklerinin kış koşulları için tasarlanmış özel omuz yapısı, ıslak ve karlı zeminlerde daha iyi yol tutuşu sağlar.
-Sırt deseni ve omuz bloklarının dişli yapısı sayesinde karlı zeminlerde ekstra çekiş elde edersiniz. Bunun yanı sıra özellikle silikalı sırt karışımı ve kılcal kanallı blok yapısı, ıslak zeminde mükemmel yol tutuşu sağlıyor.
Run Flat Tire: Patlasa da Güvenle Yol Alabilen Lastik
Run-Flat lastiklerinin size sağladığı diğer faydalar:
-Lastiğiniz patlasa bile otomobilinizle güvenli bir şekilde 80 km/s ve altındaki hızlarda 80 km yol alabilirsiniz.
-Zor ve bazen de tehlikeli olan patlak lastik değiştirme işinden kurtulursunuz.
-RFT (Run Flat Tire) sayesinde stepne taşımanıza gerek kalmaz ve otomobilinizde daha çok yeriniz olur.
-Stepne taşımadığınız için otomobilinizin ağırlığı azalır.

Binek ve hafif ticari araç lastiklerinizin raf ve bekleme ömrü hakkında bilgi

Binek ve hafif ticari araç lastiklerinizin raf ve bekleme ömrü hakkında farklı kaynaklardan farklı bilgilendirmeler yapılmaktadır. Siz değerli müşterilerimizin bu konuda en doğru ve güncel bilgiye sahip olması adına lastiklerinizin raf ve bekleme ömrü konusunda önerilerde bulunmak istiyoruz.
Lastik Kullanım ve Raf Ömrü Tartışmaya genel perspektiften baktığımızda Uluslararası alanda lastik sektöründe faaliyet gösteren tüm kuruluşların bu konu üzerinde tartıştığı, ne yazık ki net ve kesin sonuçlara ulaşılamadığı görülmektedir.
Lastikler araç altında beklenen performansı yerine getirmeleri amacı ile çeşitli kimyasal ve doğal malzemelerin, teknolojik bir süreçle bir araya getirilmesiyle üretilmektedir. Üretim işlemleri sonucunda lastiğe istenen performans parametreleri kazandırılmakta, normal ve uygun koşullarda saklanması ve kullanılması durumunda en üst seviyede performans vermesi hedeflenmektedir.
Lastiğin araç altında düzgün çalışabilmesi ve kendinden beklenen performansı verebilmesi için; kullanımda iken maruz kaldığı iklim, öevre, kullanım koşulları (aracın yükleme durumu, yol koşulları, seyir hızı, lastik şişirme basıncı, doğru bakım uygulaması) ve eğer bir depoda saklanmaktaysa depolama koşulları çok büyük önem taşımaktadır.
Kullanım ve depolama koşullarının çok değişken olması nedeni ile sadece lastik üretim tarihine bakarak lastik ömrü hakkında kesin bilgi vermesi doğru değildir. Lastik ömrü konusunda, Brisa A.Ş. olarak, JATMA (Japan Automobile Tyre Manufactures Association = Japon Otomobil Lastiği Üreticileri Derneği) tarafından yapılan açıklamayı takip etmekteyiz.
JATMA'nın açıklamasına göre;
"Binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılmış veya kullanılmamış (yedek-stepne dahil) lastikler üretim tarihinden sonra on (10) yaşını doldurmuş ise, gözle görünür herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa dahi ya da diş dibi derinliği kullanım için yeterli gözükse dahi yenileri ile değiştirilmelidir."
Lastikler satın alınırken JATMA'nın tavsiye ettiği şekilde 10 yıl ömür ve uygun saklama koşulları göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer lastik 2 yıl önce üretilmiş ve doğru şekilde saklanmış ise, doğru kullanım ile 8 yıllık daha ömrü var demektir.
Lastik omrunu uzatmak ve kalitesini koruyabilmek icin dikkat edilmesi gereken noktalara buradan ulaşabilirsiniz.

Lastik üretim tarihleri nerede bulunur, ne anlama gelir?

Üretim tarihleri lastiklerinizin yanak kısmında yer alır ve üretim tarihinin hafta ve yıl olarak belirtildiği bilgi alanıdır. (ÖR: 3520) Lastik üretim tarihi, üretim sürecinin başlangıcında yanak kısmına işlenmektedir. 10 yaş üzeri lastik kullanımının risklerinden tüketicilerin korunmasını sağlamak adına uygulanan bu yöntem sayesinde, satın almadan önce ürünlerin raf ömrünü doldurup doldurmadığı hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Lastiklerin raf ve kullanım ömrü ne kadardır?

Lastik üreticileri, ürünlerini 8 - 10 yıl arası ortalama lastik ömrü ile sunmaktadır. Lastiklerin araç üzerine montajı yapıldığı günden itibaren kullanım ömrü ise 4-6 yıl aralığında, sürücü alışkanlıkları, araç özellikleri ve coğrafi şartlara göre değişkenlik gösterebilmektedir. Yapılan birçok lastik testinde kriterlere uygun tarihler içerisinde üretilmiş yeni ve daha eski tarihli lastiğin yol tutuş ve fren performansı arasında herhangi bir fark ölçümlenmemiştir. Bu noktada en önemli konu lastiklerin hangi koşullarda saklanmakta olduğudur. Doğru depo şartlarında saklanan lastikler, üreticilerin belirttiği raf ve kullanım ömrü bilgilerine uygun olurken, uygun olmayan ortamlarda saklanmış lastiklerin kullanım ömrü daha kısa olacaktır.

Patlak Yol Alabilen Lastik (RFT)

Dünyanın her yerindeki sürücülerin güvenliğini arttırmaya yönelik çalışmaların öneminin bilincinde olarak, uzun yıllardan beri patlak lastik sorununun üstesinden gelmek için yollar aramıştır. Bu çabalar, Patlak yol alabilen lastik Tyre (Patlak Yol Alabilen Lastik) adı verilen teknolojinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Patlak Yol Alabilen Lastik teknolojisi, lastik patlamasıyla ilgili endişeleri ortadan kaldırmaktadır. Daha fazla güvenlik ve gönül rahatlığı sağlayan PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK, yeni neslin standart lastiği olacaktır.
Farklı markalarda Patlak Yol Alabilen Lastik, RFT, SSR, ROF, HSR, ZP şeklinde adlandırılır. Markalara göre kısaltmalar aşağıdaki gibidir.
BRIDGESTONE : RFT
PIRELLI : RFT
CONTINENTAL : SSR
GOODYEAR : ROF
HANKOOK : HSR
MICHELIN : ZP
PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK ile:
- Patlasa bile 80 km hızla en az 80 km boyunca güvenle yol alabilirsiniz.
- Bu sayede zor ve tehlikeli lastik değiştirme işinden kurtulursunuz.
- Stepne taşımayacağınız için otomobilinizde daha çok yeriniz olur ve aracınızın ağırlığı azalır.
Prestijli otomobil üreticilerinin tercihi.
PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK, Türkiye'deki prestijli ithal otomobil markalarının fabrika çıkışı aşamasında en fazla tercih ettiği orijinal ekipmandır.
PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK teknolojisi yalnızca lastik hava basınç sistemine sahip otomobillerde kullanılır.
-Soru:Lastik basınç kaybı ortaya çıktığında ne yapmalıyım?
Cevap:Eğer TPMS lastiğinizin basınç kaybına uğradığı uyarısını verir ise ve aracınız Patlak yol alabilen lastik lastiklerle donatılmış ise sürüş keyfinize devam edebilirsiniz. Aracınızın el kitabındaki talimatları takip edin ve en yakın yetkili satıcısına uğrayın.
-Soru:Lastik basınç kaybı uyarısı aldıktan sonra ne kadar uzağa sürebilirim?
Cevap:Araç üreticisi aksini belirtmediği sürece Patlak yol alabilen lastik lastiklerle 80 km boyunca 80 km/s hızla sürüşe devam edebilirsiniz. Detaylar için lütfen aracınızın el kitabındaki talimatları takip edin.
-Soru:TPMS sistemine sahip olduğumda yine rutin lastik basınçlarımı ölçtürmem kontrol ettirmem gerekir mi?
Cevap:araç üreticisinin belirttiği hava basıncına lastiğinizin sahip olduğundan emin olabilmek için en az ayda bir lastik basıncınızı kontrol ettirmenizi önerir.
-Soru:Patlamış bir Patlak yol alabilen lastik lastik tamir edilebilir mi?
Cevap:Sırt bölgesindeki belirli delik türleri ile belirli koşullar altında (patlama sonrası aracın ne hızda ve ne kadar sürüldüğü gibi) Patlak yol alabilen lastik lastikleri tamir edilebilir. Bu durumla ilgili olarak en yakın PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK yetkili servisimize uğrayın. Ayrıca, bir onarıma başlamadan önce aracınızın el kitabına başvurun. Araç üreticisi lastik tamiri durumlarını kısıtlamış olabilir.
-Soru:Patlak yol alabilen lastik lastikler herhangi bir araca takılabilir mi?
Cevap:Hayır, orijinal ekipmanlarında PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK bulunan araçlarda ve PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK kullanabilecek özelliklerle (TPMS) donatılmış araçlarda kullanılabilir.
-Soru:Patlak yol alabilen lastik lastiklerimden biri patlar ise sadece bunu standart lastik ile değiştirebilir miyim?
Cevap:Patlak yol alabilen lastik lastikler ile standart lastiklerin karışık kullanım durumunu tavsiye etmemektedir. Acil durumlarda aynı boyutta bir standart lastik takılabilir, ama bu standart lastikler PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK özelliğine sahip olmadığından ilk fırsatta çıkarılıp Patlak yol alabilen lastik bir lastikle değiştirilmesi önerilir.
-Soru:Patlak yol alabilen lastik lastiğim için en uygun hava basıncı nedir?
Cevap:Patlak yol alabilen lastik lastiklerin hava basıncı standart lastiklerden farklı değildir. Aracınıza uygun doğru hava basıncı için lütfen araç üreticisinin yönlendirmelerini takip edin.
-Soru:PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK ileride daha sık kullanılacak bir teknoloji midir?
Cevap:Çevre duyarlılığı ve güvenlik arayışlarındaki artışla birlikte PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK popülerliği yıldan yıla artmaya devam edecektir.
-Soru:Patlak yol alabilen lastik lastikleri nitrojen ile doldurabilir miyiz?
Cevap:Evet.
-Soru:Patlak yol alabilen lastik lastikler standart lastiklerden performans ve konfor açısından bir farklılık getirir mi?
Cevap:Performans açısından bir farklılık söz konusu olmayacaktır, 3. Jenerasyon PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK teknolojisi ile birlikte konfor açısından da standart lastiklerle Patlak yol alabilen lastik lastikler arasında önemli bir fark kalmamıştır. Bununla birlikte güvenlik parametreleri başka bir boyuta taşınmış olacaktır.
-Soru:Lastiğimin PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK olduğunu nerden anlayabilirim?
Cevap:Patlak yol alabilen PATLAK YOL ALABİLEN LASTİK logosu ile ayırt edilebilir.

Lastiklerin Sınıflandırılması

Lastikler yapılarına, desenlerine, ebatlarına, kullanım yerlerine ve kesit oranlarına göre çeşitli şekillerde sınıflandırılırlar. Aşağıda lastiklerin yapılarına, desenlerine ve hava basıncını tutma (iç lastikli ya da iç lastiksiz kullanım) durumlarına göre sınıflandırılması açıklanmıştır.
1: Lastik arama motorunu kullanarak ihtiyacınız olan ürünleri listelemeniz gerekir.

Lastiklerin Yapılarına Göre Sınıflandırılması

Çapraz Yapı:
Her gövde katı, sırt merkez çizgisi ile açılı fakat zıt (her bir gövde katı diğerine çapraz) yönlerde üst üste yerleştirilmiştir. Katların uçları topuk telleri demetinin etrafında dönerek yukarı ve aşağı doğru kıvrılır. Bu yapı topuk kilidi olarak adlandırılır. Her bir katın içindeki kordun uçları ise topuk telleri etrafında 30-40 derece açı yapar. Gövde katları, tekstil kordların kauçuk karışımları ile kaplanmasından elde edilir. En yaygın olarak kullanılan malzeme naylon kordtur. Asma köprü benzetmemizden hareket ile Boğaz içi köprüsünün "çapraz" yapıda olduğunu söyleye biliriz. "Yanaktaki" kordlar köprü platformu ile ana taşıyıca halat arasında zig zag yaparak çapraz gitmektedir. Çapraz yapının özellikleri:
-Bozuk zeminlerde sürüş konforu.
-Kesilme durumunda çalışmaya devam edebilme.
-Zayıf viraj performansı.
-Daha hızlı aşınma.
-Daha çabuk ısınma.
-Düşük lastik fiyatı.
Radyal Yapı:
Gövde katları topuktan topuğa aynı radyal düzlem içinde uzanır. Gövde katındaki kordlar yanak bölgesinde dönüş eksenine doğru bakarken sırt bölgesinde sırtın ortasından geçen hayali ekvator çizgisine dik olacak şekilde konumlanmışlardır. Topuk teli demeti ile gövde katı kordları arasındaki açı da doğal olarak 90 derecedir. Asma köprü benzetmemizden hareket ile Fatih Sultan Mehmet köprüsünün "radyal" yapıda olduğunu söyleyebiliriz. "Yanaktaki" kordlar köprü platformu ile 90 derece açı yapmaktadır. Radyal yapı tarihsel olarak çapraz yapıdan çok daha sonra uygulanmaya başlanmıştır. Benzetmemiz bu bakımdan da uyum göstermektedir. "Radyal" yapıdaki Fatih Sultan Mehmet Köprüsü "çapraz" yapıdaki Boğaziçi köprüsünden çok daha yenidir. Radyal yapıda katlar çevresel olarak kuşaklarla sarılmıştır. Lastiğin gövde katı ve kuşakları çelik kordlardan imal edilmişse "çelik radyal" veya "tam çelik radyal", gövdesi tekstil, kuşakları çelik kordlardan yapılmışsa "çelik kuşaklı radyal" lastik olarak tanımlanır. Radyal yapının özellikleri:
-Üstün çekiş yeteneği ve fren emniyeti.
-Mükemmel viraj ve manevra performansı.
-Yüksek hızda düzgün sürüş ve direksiyon hakimiyeti.
-Darbelere ve delinmeye karşı dayanıklılık.
-Uzun ömür (kilometre/yol).
-Defalarca kaplanabilme.
-Yakıt tasarrufu.
-Az ısı üretimi.
-Az titreşim.
-Sessiz sürüş.
-Kesilme / delinme durumunda (acilen tamir olmazsa) çelik tellerde paslanma riski.

Lastiklerin Desenlerine Göre Sınıflandırılması

1-Düz Tip Lastikler(Çevresel düz oluklu)
-Üstün direksiyon hakimiyeti.
-Sessiz ve üstün sürüş konforu.
-Daha az yakıt tüketimi.
2-Asimetrik Tip Lastikler:
-Kuru zeminde üstün yol kavrama gücü.
-Islak zeminde su tahliyesi yeteneği.
-Yüksek hızda yol kavrama ve kaymama.
3-Dişli Tip Lastikler
-Üstün çekiş ve yola tutunma.
-Üstün fren performansı.
-Islak zeminler, çamur ve karda üstün manevra performansı.
-Asfalt dışı yolda üstün çekiş.
4-Blok Tip Lastikler:
-Üstün kavrama ve çekiş gücü.
-Üstün fren performansı.
5-Düz - Dişli Tip Lastikler(Çevresel oluklu ve dişli)
-İyi dengelenmiş direksiyon hakimiyeti ve çekiş yeteneği
-Hem ön, hem çeker aksta kullanım imkanı
-Asfalt dışı kullanıma uygunluk
6-Kar - Çamur Tipi Lastikler:
-Kar ve çamurda üstün çekiş gücü, fren emniyeti ve yol kavrama performansı.
7-Yönlü Tip Lastikler:
-Yönlü deseni sayesinde üstün su tahliyesi yeteneği.
-Yüksek hızda ve ıslak zeminde üstün yol tutuş ve fren performansı.

Hava Basıncını Tutma Şekline Göre Sınıflandırılması

İç lastiksiz (Tubeless) lastiğin avantajları:
-Patlama anında lastiğin havası aniden değil, yavaş yavaş boşalır.
-İç lastik, kolon ve jant halkaları olmadığı için, lastiğin sökülüp takılması kolaydır ve kilit halkası veya yan halkanın fırlama ihtimali yoktur.
-Lastik daha soğuk çalışır ve ömrü uzar.
-Kesit oranı daha az olduğu için direksiyon hakimiyeti üstündür (otobüs-kamyon radyal lastiklerinde).
-Aracın toplam ağırlığının azalmasını sağlar. (*) Tubeless: İngilizce iç lastiksiz anlamına gelir ve "tübles" diye okunur. Halk arasında bu tip lastik çoğu zaman "dubleks" olarak da anılmaktadır. (**) Otobüs-kamyon radyal lastiklerinde.

Lastiklerin Tanımlanması

Lastik tanımlanmasında kullanılan çeşitli standartlardan en yaygın olanları:
1- Avrupa Standardı - ETRTO (Avrupa Lastik ve Jant Teknik Birliği)
2- Amerikan Standardı - TRA (Lastik ve Jant Birliği)
Tanımlamada kullanılan bazı temel lastik kavramları ise şunlardır:
1- Kesit Genişliği:
İlgili standarda uygun janta takılmış ve hava ile şişirilmiş bir lastiğin, dıştan dışa yanaklar arasında kalan en geniş mesafesidir (kabartma yazılar hariç). Lastik üzerinden ölçülerek bulunan "kesit genişliği"nin yanı sıra bir de "nominal" kesit genişliği vardır. Bu, söz konusu lastiğin ebadını tanımlamak için, lastik ebadının ilk rakamının gösterdiği inç veya mm cinsinden olan nominal değerdir (6.50, 165 gibi). Nominal kesit genişliği,şişirilmiş lastiğin kesit genişliğinden biraz farklı olabilir.
2- Kesit Yüksekliği:
Şişirilmiş lastik sırtının orta noktasından janta oturan topuk ucuna kadar olan dikey mesafedir.
3- Kesit Oranı:
Kesit yüksekliğinin, kesit genişliğine yüzde olarak oranıdır. Kesit oranı azaldıkça, lastik kesit (yanak) yüksekliği azalır.
4- Lastik Dış Çapı:
Şişirilmiş lastiğin, yüksüz halde, sırt ortasından geçen dış çevre uzunluğunun, 3.14 (Π) sayısına bölünmesiyle bulunur.
5-Jant Genişliği ve Çapı:
Jant genişliği, lastik topuklarının oturduğu şanşlar arasındaki iç mesafedir. Jant çapı ise, şanşlar üzerinde lastiğin topuklarının oturduğu dairenin çapıdır.
6-Kat Muadili (Ply Rating):
Lastiğin maksimum yük taşıma kapasitesini belirleyen ve lastik mukavemetini gösteren bir mukayese değeridir. Lastik, belirtilen sayıda gövde katına sahip olmayabilir. Gerçek kat sayısı farklıdır. Aynı ebatda farklı kat muadili (PR) değerine sahip lastikler de vardır. Kat muadili kullanımı yerini yük endeksi kullanımına bırakmaktadır.
7-Yük Sınıfı ve Yük İndeksi:
Her iki değer de lastiğin yük taşıma kapasitesini belirten, kat muadili ile ilgili tanımlardır.
Aşağıdaki örnek tablolarda gösterilen yük sınıfı sembolleri TRA (Amerika Standardı), yük indeks sembolleri ise ETRTO (Avrupa Standardı) tarafından kullanılır. Her yük sınıfı belli bir kat muadiline karşılık gelir. Kat muadili gibi, yük sınıfı kullanımı da yerini yük endeksi kullanımına bırakmaktadır. Yük indeksi ise lastik üreticisi tarafından tespit edilen kullanım koşullarında, hız sembolü ile belirtilen hızda lastiğin taşıyabileceği azami yük miktarını gösteren sayısal bir koddur. Lastik kataloglarında genellikle, maksimum hava basıncında ve belli hız limitinde, lastiklerin taşıyabileceği maksimum yük değeri verilir.
8-Hız Sembolü:
Araç lastiğinin taşıyabileceği maksimum yükle, dayanabileceği en yüksek hız limitini belirtir.
9-Şişirme (Hava) Basıncı:
Lastiğin yapısına ve çalışma şartlarına göre soğuk lastiğe uygulanması gereken hava basınç değeridir. Türkiye'de basınç değeri birimi genelde PSI (pound/inç2) olarak kullanılır. Genel olarak kataloglarda, lastiğin taşıyabileceği maksimum yük için, lastiğe verilmesi gereken hava basınç değerleri belirtilir.
(*) 'Z' diğerlerinden farklı olarak yapısal bilgi veren R (radyal) ve B (çapraz) harfleri ile beraber (ZR ve ZB gibi) kullanılarak aslında 'hız kategorisi' ifade eder. Örneğin 245/40 ZR 98W ve 285/40 ZR 103 Y lastik ebatları, aynı hız kategorisinde (yani ZR: ikisi de 240'dan yukarıda hıza dayanıklı radyal lastik) olmalarına karşın farklı hız sembollerine sahiptirler.

Lastiklerin Ebatlandırılması

Lastik ebadı, lastiği tanımlayan harf-rakam grubudur. Ebatlar, lastiğin yanak bölgesinde bir dizi markalama ile belirtilir. Aşağıda her gruptan örnekler verilmiştir.
Lastik Üzerinde Bulunan Bilgiler
Bilindiği gibi, her lastiğin yanağında çeşitli büyüklükte yazılar bulunmaktadır. Lastiğin özelliklerini ve lastik kullanımı ile ilgili bazı uyarıları içeren bu yazılar aşağıda açıklanmıştır.
Lastik ebadı, lastiği tanımlayan harf-rakam grubudur. Ebatlar, lastiğin yanak bölgesinde bir dizi markalama ile belirtilir.
Avrupa Ekonomik Komisyonu onay numarası:
Söz konusu lastiğin dünyada yaygın olarak kabul gören Avrupa Ekonomik Komisyonu'nun binek lastiği ile ilgili şartnamelerine (ECE-R30) uygunluğunu belirten ve Avrupa'daki yetkili bir kuruluş tarafından verilen onay numarasıdır.
Avrupa Ekonomik Komisyonu lastik ("E") onay sembolü:
Söz konusu lastiğin Avrupa Ekonomik Komisyonu'nun kabul ettiği şartnamelere uyduğunu ve onayın alındığı kuruluşu belirten semboldür.
Azami Yük - Basınç bilgileri:
A.B.D.'de geçerli DOT şartnamelerine göre lastiğin yanağına yazılması zorunlu bir bilgidir.
Konstrüksiyon bilgileri:
A.B.D.'de geçerli DOT şartnamelerine göre sırasıyla sırt ve yanaktaki gerçek katların sayıları ile cinslerini belirtir.
DOT sembolü:
Lastiğin A.B.D. DOT şartnamelerine uygunluğunu belirtir.
UTQG kalite göstergesi:
Aşınma ömrü indeksi; söz konusu lastiğin standart şartlar altında test edildiğinde aşınma ömrü 100 olarak kabul edilen kontrol lastiğine göre nisbi ömrünü gösterir. Çekiş sınıfı; kontrollü koşullar altında lastiğin ıslak yüzeydeki duruş kabiliyetini gösterir. Isıya dayanım sınıfı; lastiğin ısıya dayanımı, ısıyı atma yeteneğini belirtir.
Hız sembolü ve yük indeksi:
Avrupa ETRTO standartlarına göre lastiğin taşıyabileceği azami yükü ve azami yükle dayanabileceği en yüksek sürati belirten bir işaretlemedir.
Lastikte Yanak Markalaması

Lastik Üretiminde Kullanılan Malzemeler

Lastik, kauçuk, kord ve kimyasallardan oluşur. Karışımın hazırlanmasında belirli formüller ve üretilecek lastik tipinin özelliklerine göre, farklı işlevleri olan çeşitli malzemeler kullanılır.

Lastiğin Üretimi
Üretim süreci, aşağıda detayları verilen 6 aşamada anlatılabilir:
1. Karışımın Hazırlanması ve Ekstrüzyon İşlemi: Doğal ve sentetik kauçuk, lastik için istenilen üretim özelliklerine uygun olarak karbon karası, kükürt ve çeşitli kimyasallar ile karıştırılır. Lastiğin sırt ve yanak bölgelerinde kullanılan bileşenler, hazırlanan karışımın ekstrüzyon yöntemi ile şekillendirilmesiyle elde edilir. Ektrüzyon işlemini yapan cihaz büyük bir kıyma makinasına benzetilebilir. Karışım, tıpkı kıyma makinesindeki gibi dönen vida marifeti ile, bir kalıp sayesinde belirlenmiş aralıktan dışarı çıkmak üzere itilirken arzu edilen profilde biteviye olarak üretilir ve tanımlanmış boylarda kesilerek istenen kesit geometresine sahip ham sırt ve yanak bileşenleri üretilmiş olur.
2. Kalenderleme İşlemi: Çelik ve tekstil esaslı kord bezlerinin her iki taraftan ince bir tabaka halinde kauçuk ile kaplanması işlemidir. Bu işlem sonunda elde edilen kauçuk ve tekstilden (veya çelik kordlardan) oluşan sağlam yapıdaki “kumaş” lastiğin karkas ve kuşak bileşenlerinin imalinde kullanılır. Kalenderleme işlemi uygulanan tekstil dokumalar rayon, naylon veya polyester esaslı olup genellikle lastiğin karkas bölgesinde (gövde katı olarak) kullanılır. Çelik kordların kalenderlenmesi ile elde edilen çok sağlam yapıdaki “kumaş” ise genellikle kuşak bileşeninin imalinde ayrıca tam çelik lastiklerde gövde katı olarak da kullanılmaktadır.
3. Topuğun Hazırlanması:
Topuk, gövde katını tutan ve kordlardaki tansiyonu taşıyan lastiğin en kuvvetli imal edilmiş parçasıdır. Topuk sayesinde lastik janta sıkı sıkıya tutunur.
Farklı kalınlıkta ve adette topuk tellerinin bir araya getirilmesi ile önce topuk teli demeti, sonra da topuk kılıfı, dolgusu gibi bileşenlerin eklenmesi ile lastiğin topuk bölgesi oluşturulur.
4. Ham Lastik İmali:
Astar, gövde katı, sırt ve topuk gibi bileşenler, istenilen geometride bir araya getirilerek elde edilen, henüz pişmediği için yumuşak bir yapıda olan ham lastik imali şu adımlardan oluşur:
-Astar, gövde katı ve yanaklar tamburun üzerine sarılır.
-Topukların pozisyonunun ayarlanması, kat kenarlarının topuk demeti üzerine sarılması ve yanakların birleştirilmesi aynı anda eş zamanlı olarak yapılır.
-Kuşaklar gövde katının merkezine yerleştirildikten sonra üstüne sırt kauçuğu konur. Başın sırt konmadan önce (otomobil ve hafif ticari araç lastiklerinde geçerli olmak üzere) lastiğin güçlendirilmesi için kuşakların üzerine spiral naylon kuşak sarılır. Bu işlemden sonra, ham lastik pişirme torbasına yapışmasını önleyici tedbirler alınarak pişirmeye hazır hale getirilir
5. Pişirme:
Ham lastiğin özel kalıplar içerisinde belirli bir sıcaklık ve basınç altında önceden tanımlı zaman diliminde pişirilmesi ile lastik, istenilen boyut, desen ve ebada ulaştırılır.
Lastiğin yanak markalaması ve taban deseni pişirme ile şekillendirilir
6. Traşlama ve Son Kontrol:
Traşlama, pişirme sonrası kalıptan çıkartılan lastiğin gövdesindeki çapakların temizlenmesi işlemidir.
Her lastik, üretimin son aşamasında manuel ve otomatik sistemlerle kontrol edilerek, istenilen kalite ve boyutta olduğunun garanti altına alınması sağlanır.
Bu işlem, lastik performansının onaylandığı ve güvence altına alındığı son üretim aşamasıdır.

%30’la yetinmeyin!

Lastik etiketleri, dengeli bir performans için gerekli olan bilgilerin sadece %30’unu göstermektedir. Emniyetli bir sürüş adına gerekli olan tüm kriterler için Yetkili Satış Noktalarımıza danışın.
Kasım 2012 itibarı ile Avrupa Birliği ile birlikte Türkiye'de de araç lastikleri için standartlaştırılmış lastik etiketi uygulamasına geçilecek ve dünya lastik endüstrisi için yeni bir dönem başlıyor olacak. Zira bu uygulamanın ülkemizde olduğu gibi zamanla Avrupa Birliği üyesi ülkelerin sınırları dışına taşarak yaygınlaşması beklenmekte. Bu yeni uygulamadaki ana amacın karbon salınımı ve sera (gazı) etkisinin azaltılması, yol güvenliğinin arttırılması ve yol trafik sesinin azaltılması olduğunu söyleyebiliriz.
Bu lastik parametreleri bize her şeyi anlatacak mı?
Yeni uygulama ile birlikte hayatımıza girecek olan bu üç kriteri daha iyi anladıktan sonra yukarıdaki sorunun cevabı da büyük önem kazanmaktadır.
Rahatlıkla ifade edilebilir ki, bu üç kriter haricinde genel lastik performansını belirleyen başka birçok parametre bulunmaktadır. Kuru zeminde fren mesafesi, dayanıklılık ve uzun ömür bunlardan birkaçına örnek olarak gösterilebilir. Bunlarla birlikte kış lastiklerinin karlı/buzlu zemin performansı da genel lastik performansı açısından son derece önemlidir.
Ayrıca yakıt verimliliği ve güvenlik unsurlarının lastik özelliklerinden önce sürücünün davranışlarına bağlı olduğu da bilinen bir gerçek. Örnek vermek gerekir ise, lastik basınçlarının sık sık kontrol edilip optimum seviyeye getirilmesi gerek yakıt tüketimi, gerekse fren mesafesi açısından büyük önem arzetmektedir.
Daha fazla sorgulayın!
Yeni Lastik Etiket Uygulaması çevre bilincini artırmayı hedeflemektedir. Ancak lastikler değiştirilirken marka, model ve tercihler önem kazanır. Etiketlerde yer alan üç kriter lastik performansını belirleyen faktörlerin yalnızca belirli bir kısmını ifade eder.

Emniyet

•Islak zemin fren mesafesi
•Kuru zemin yol tutuş
•Kuru zemin fren mesafesi
•Kuru zemin viraj alma
•Islak zemin yol tutuş
•Islak zemin viraj alma
•Suda kızaklama
•Yüksek hızda kararlılık
•Ani manevra kabiliyeti
•Direksiyona anında tepki

Ekonomi / Çevre

•Dış ses
•Yuvarlanma direnci
•Ömür
•Sağlamlık
•Isı dayanımı

Konfor

•İç ses
•Yanak yumuşaklığı
•Konfor

Kış

•Karlı ve buzlu zemin fren mesafesi
•Karlı ve buzlu zemin yol tutuş
•Karlı ve buzlu zemin çekiş gücü
•Karlı ve buzlu zemin yanal tutunma

Lastik Etiket Kriterleri

•Yakıt verimliliği
•Güvenlik (Islak zeminde yol tutuş)
•Ses (Dış gürültü)
AB bu yeni uygulama ile ayrıca lastik seçimine yardımcı olmayı ve tüketiciyi bilgilendirmeyi de amaçlamaktadır.
Etiket uygulaması yukarıdaki gibi olacak. Peki ama nasıl okunacak? Aşağıda bunu açıklamaya çalışacağız.

Yakıt Verimliliği

Lastik üzerinde yer alan benzin pompası sembolünden de anlayabileceğimiz üzere bu sınıflandırma yakıt verimliliği esasına göre oluşturulmaktadır.
Bilindiği üzere doğal kaynaklar hızla azalmakta, bununla birlikte artan karbon salınımı sebebi ile küresel ısınma giderek artmaktadır. Maalesef bunlar insanoğlunu yakın gelecekte tehdit eden ciddi problemler listesinde en başlarda yeralıyor.
Bu problemlerin çözümü adına birçok uluslararası kuruluş çeşitli önlemler almaya çalışmakta. Avrupa Birliği’nin getirmiş olduğu lastik etiketi uygulamasındaki “Yakıt Verimliliği” bölümünün de özetle bu amaca hizmet ettiğini söyleyebiliriz.
Lastik yuvarlanma direnci referans alınarak gerçekleştirilen bu değerlendirmede G’den (en az verimli) A’ya (en çok verimli) olacak şekilde 7 ayrı derecelendirme yapılmaktadır. Bu derecelendirmede iyi not alan lastikleri çevreci lastikler olarak da adlandırabiliriz, zira bu lastikler yakıt verimliliğine katkılarından dolayı karbon emisyonunda da azalmaya ciddi manada katkı sağlamaktadırlar.
Kullanılan araç, hava, yol ve sürücü gibi birçok koşula göre yakıt tüketimi değişiklik gösterebilmektedir. Ama tüm bunların eşit sayıldığı bir ortamda yandaki gibi Yakıt Verimliliği’nden A notu alan bir lastik ile G notu alan bir başka lastik arasında yakıt tasarrufu açısından %7,5’lik bir fark söz konusu olabilmektedir.

Islak Zeminde Yol Tutuş:

Lastik üzerinde yeralan yağmur damlaları sembolünden de anlayabileceğimiz üzere bu sınıflandırma lastiğin ıslak zemindeki yol tutuş performansı esasına göre oluşturulmuştur.
İstatiksel olarak yağışlı havaların kaza yapma oranını arttırdığı bilinmekte. Bu sebeple trafik güvenliği konusu lastik etiketine taşınırken özellikle “Islak Zeminde Fren Mesafesi” notlandırmaktadır.
Lastiğin ıslak zemin fren mesafesi referans alınarak gerçekleştirilen bu değerlendirmede G’den (en uzun fren mesafesi) A’ya (en kısa fren mesafesi) olacak şekilde 7 ayrı derecelendirme yapılmaktadır.
Kullanılan araç, hava veya yol gibi birçok koşula göre fren mesafesi değişiklik gösterebilmektedir. Ama tüm bunların eşit sayıldığı bir ortamda yandaki gibi Islak Zemin Performası’ndan A alan bir lastik ile G puan alan bir başka lastik arasında fren mesafesi açısından %30’luk bir avantaj söz konusu olabilmektedir.

Dış Gürültü:

Lastik üzerinde yeralan hoparlör sembolünden de anlayabileceğimiz üzere bu sınıflandırma lastiğin hareket halinde iken yol ile teması sonucu çıkardığı sesin (gürültünün) şiddetine göre oluşturulmuştur.
Trafik gürültüsünün hem sürücü ve yayaların sağlığına hem de çevreye zararlı olduğu artık herkes tarafından bilinmekte. Trafikten kaynaklı bu ses problemini azaltabilmek amacıyla lastik etiketinde lastiklerin “Dış Gürültü” seviyelerine de yer verilmekte.
Hoparlör sembolünün yanında görülebileceği üzere sesin şiddetini sembolize eden ses dalgası işaretleri yer alır.

Buna göre;
1 Siyah Dalga: Yasal sınırın 3 dB (desibel) altında.
2 Siyah Dalga: Yasal sınırı ile 3 dB altı arasında.
3 Siyah Dalga: Yasal sınırın üstünde.

Lastik Nedir?

Lastiğin Temel Görevleri
A - Aracın yükünü taşımak:
Lastik, üzerindeki belirli bir yükü, gerekli yüksek basınçlı havayı muhafaza ederek taşır. Lastiğin tasarlandığı geometride bu görevini yapabilmesi için, uygun basınçta hava ile şişirilmesi çok önemlidir.
B - Aracın hareketini ve durmasını sağlayan kuvvetleri zemine iletmek:
Motorun ürettiği ve aktarma organlarının tekerleğe ilettiği torkun, aracı hareket ettiren kuvvete dönüşebilmesi için araç lastiklerinin, zemin yüzeyinde yeterli sürtünme kuvvetini oluşturabilmesi gerekir. Benzer şekilde, fren sisteminin aracı durdurabilmesi, lastik ile zemin yüzeyi arasında oluşacak sürtünme kuvveti sayesinde olur. Bunların yapılabilmesi için gerekli sürtünme kuvvetleri, lastiğin özel tasarlanmış deseni ve yere değen kısmındaki karışımın özellikleri ile yaratılır. (Lastiğin değişik kısımları farklı özellikte karışımlardan yapılır.)
C - Aracın yönünü isteğe uygun olarak değiştirmek ve sabit tutmak:
Sürücü kontrolü ile aracın, yüksek hızda düz hatta seyretmesini, ayrıca slalom benzeri manevralar esnasında ve virajlarda, lastik ile yol yüzeyi arasında gerekli yanal sürtünme kuvvetlerini üreterek, kayma ve savrulmaları önler.
D - Zemin yüzeyinin etkisi ile oluşan sarsıntıları azaltarak sürüş konforu sağlamak:
Lastik bu görevini yaparken aracın amortisör sistemine yardımcı olur. Lastik bu görevini diğer görevlerini ihmal etmeden yapabilmesi için bir denge içinde tasarlanması gerekir. Örneğin çok konforlu olması istenilen bir lastik viraj hakimiyetinde zaaf gösterebileceği gibi tersi de mümkün olabilir.

Lastiğin Yapısı
Lastik başlıca dört bölgeden oluşur. 1-Sırt, 2-Omuz, 3-Yanak, 4- Topuk. Sırtın yanak ile birleştiği alana, lastiğin omuz bölgesi denir. Lastiğin yapısına göre sırtın altında kuşak ya da darbe katları yer alır. Lastiğin yapısı anlatılırken basit bir benzetmeden faydalanacağız. Lastik mühendisliği ile asma köprü mühendisliği arasındaki benzeşim (anoloji) ileride yapısal sınışandırmayı açıklarken de işe yarayacak. Hemen herkes İstanbul’da iki kıtayı birbirine bağlayan asma köprülerin ya kendisini veya resmini görmüştür. Burda araçların üstünden geçtiği platform, lastikteki sırt , kuşak ve darbe katlarından oluşan yapıya benzetilebilir. Nasıl köprüdeki palatform araçların ağırlığını taşıyabilecek yapıda ise sırt kuşak ve darbe katından oluşan yapı da lastikteki basınçlı hava aracılığı ile arabamızın yükünü dengeliyebilecek dayanıklıktadır. Ancak lastikteki platform köprüye nazaran çok daha esnektir. Bu anolojide köprü üstündeki araçların ağırlığı ile oluşan kuvvet lastikteki basınçlı havanın ürettiği kuvvete benzemektedir. fiimdi bu "platformun" bileşenlerine bakalım:
Sırt: Lastiğin zemine temas ettiği kauçuk bölümüdür. Yola tutunmayı, çekişi, su atmayı, soğumayı sağlayan kanal ve bloklardan oluşmuştur. Üretim sırasında kuşakların üstüne yerleştirilir. Lastiğin sırt deseni üretim sürecindeki pişirme sırasında Sırt karışımının kalıp içinde şekillenmesi ile olur.
Kuşak:
Radyal lastiklerde sırt ile gövde arasında -gövdenin üst kısmında- bulunan, lastiği çevresel olarak sararak yapıyı kuvvetlendiren çelik, naylon vb. maddelerden oluşan lastik bileşenine kuşak denir. Ana fonksiyonu, lastiğin sırt bölgesinde denge sağlamak, düzensiz aşınmayı engellemek, sürüş ve çekişe katkıda bulunmaktır.
Darbe Katı:
Çelik kuşaklar üzerinde spiral şeklinde eksiz naylon darbe katı vardır. Yüksek hızlarda dengeli sürüş ve kuşağın dış etkilere karşı korunmasını sağlar.
Eksiz Naylon Şerit:
Düzgün sürüş ve mukavemet sağlar. Bunu asma köprü platformunun üstündeki beton ve/veya asfalttan oluşan kaplamaya benzetebiliriz.
Omuz:
Lastiğin sırtından yanak kısmına geçiş yaptığı kalın kauçuktan yapılmış üst yanak bölgesidir. Sırt ısısını dışarı atabilmek için pencereli yapıdadır. Yanak ile sırt arasındaki kalın geçiş bölgesidir. Dışarıdan gelecek yanal darbelere karşı gövdeyi korur. Asma köprünün düşey yöndeki taşıyıcı halatlarının platfrom ile bağlantı yaptığı noktalar ve bu bölgeleri trafik kazalarına karşı koruyan bariyerler benzer bir görev yaptıkları için köprünün "omuzları" gibi düşünülebilir. Bu bağlantı noktaları ve etraşarındaki bariyerler tıpkı lastikte olduğu gibi köprünün "sırtı" ile "yanakları" arasında yer almaktadır.
Karkas (Gövde):
Hava basıncını lastik içinde tutan, yükü taşıyan ve sarsıntıları karşılayan kısımdır. Radyal lastiklerde kuşak, çapraz lastiklerde ise sırt veya darbe katının altında yer alır. Topuk tellerinin etrafında dönerek yanak bölgesinde biter. Çelik, naylon, rayon vb. kordlardan oluşan, lastiğin ana bileşenidir. Asma köprünün, araçların üstünden gittiği platformunu, taşıyıcı ana halatlara bağlayan çok sayıdaki düşey yönde olan çelik halatlar da gövde katındaki kord (Tekstil veya çelik) iplikçiklerine benzetilebilir.
Astar:
Lastiğin hava geçirgenliğini önlemek amacıyla kullanılır, hava geçirmesine karşı çok daha dirençli kauçuk cinsleri astar karışımında kullanılır. Köprü benzetmemizde yağışlı havalarda köprü üzerinde oluşan suyun platformun çelik yapısına ulaşmasını engelliyen isalasyon katmanları benzer bir görev yapmakltadır.
Yanak:
Lastiğin çevresi boyunca sırt ve topuk bölgeleri arasında kalan, yola temas etmeyen kauçuk kısmıdır. Lastiğin yanak kısmında, mukavim ve hava etkilerine karşı dayanıklı karışım kullanılır. Gövdeyi yandan gelecek sürtünmelere karşı korur ve lastiğe esneklik sağlar. Yüksek ve ultra yüksek performans grubu lastiklerde, direksiyon hakimiyetinin arttırılması için çelik veya naylon topuk bölgesi takviyelerin kullanıldığı da olur.
Tüm markalama ve ebat yazıları yanak üzerindedir. Benzetmemizdeki asma köprü platformunu , taşıyıcı ana halatlara bağlayan çok sayıdaki düşey yönde olan çelik halatlar, köprünün "yanakları"nı oluşturmaktadır. Lastikte albeni sağlayan beyaz harşer, bilgi aktaran şekil, gösterge ve yazılar yanakta yer aldığı gibi, köprünün güzel görünmesini sağlayan aydınlatma sistemi de köprünün "yanakları"na yerleştirilmiştir.
Topuk:
Lastiğin janta temas eden bölgesinde bulunan lastik bileşenlerinin tümüdür. Yan yana gelmiş ve kauçuk karışımı ile birbirine bağlanmış topuk teli demeti, topuk dolgusu ve jant yastığı başlıca topuk bileşenleridir. Topuk, lastiğin janta iyi oturmasını ve sıkıca bağlanmasını sağlar. Benzetmemizdeki asma köprünün, çok kalın olan iki adet taşıyıcı "yatay" yöndeki çelik halatlar tıpkı lastik topuk telleri gibi aslında birçok çelik halattan oluşmuştur. Köprüde olduğu gibi lastikte de iki adet topuk teli demeti bulunmaktadır. Körünün yükünü, boğazın iki yakasında karaya sağlamca monte edilmiş direklere aktaran köprünün topuklarıdır. Köprünün taşıyıcı direklerinin fonksiyonu lastiğin takıldığı janta benzemektedir.

Neden Kış Lastiği?

Havalar yavaş yavaş soğumaya ve artık kış yüzünü göstermeye başladı. Muhtemelen bazı araç sahipleri şu soruları kendi kendilerine sormaya çoktan başlamıştır,
“Bu kış çok kar yağar mı?” veya “Bu sene kış lastiksiz idare edemez miyim?”.
Ya da şu telkinlerle kendilerini rahatlatmaya çalışıyorlardır,
“Lastiklerim zaten yeni, idare ederler.” veya “Sağlam kar yağarsa o zaman düşünürüz.”.
Ya da şu şekilde kendi kendilerine söylenip duruyorlardır,
“Bu kış lastikleri de çok pahalı!” veya “İki hafta takacağım, bir dünya para harcayacağım!”
Evet, maalesef tüm bunlar her kış geldiğinde yaygın olarak karşılaştığımız durumlardı. Ama yıldan yıla bu şikayetler azalmakta. Bunun sebebi nedir peki? Artık kış aylarında hava soğumuyor veya kar yağmıyor mu? Veya yollar buz tutmaz mı oldu? Yoksa insanlar kış aylarında araç kullanmaz hale mi geldi? Hepimiz biliyoruz ki bu değişimin sebebi bunlardan hiçbiri değil.
Peki ne oldu da insanlar yukarıda sıralanan yakınmaları daha az dile getirir ve kış lastiklerini daha fazla sorar oldu? Cevap aslında çok basit, hayatın birçok alanında olduğu gibi trafik emniyeti konusunda da bilinçleniyoruz.
Önce Emniyet
Sürücüler artık biliyor ki kış lastikleri birer külfet değildir, bilakis kış aylarında araçlarımızın hayati parçalarından biri olmaktadırlar. Hem bizlerin, hem dışarıdaki yayaların, hem araçlarımızın, hem de trafikteki diğer tüm araçların emniyetini sağlayan önemli bir parça.
Küçük ama çarpıcı bir istatistik; TÜİK’in yayınladığı kaza istatistikleri raporuna göre 2010 yılı içerisinde karlı veya buzlu zeminde gerçekleşen ve ölüm veya yaralanma ile sonuçlanmış kaza adedi maalesef 1.171 gibi yüksek bir rakam (Tablo 1). Sadece maddi hasarla sonlanan kazalara dair bir istatistikten bahsetmiyoruz bile. Kar yağınca ana haber bültenlerinden takip ettiğimiz kayan araç manzaraları zaten çok şeyler anlatıyordur.
Küçük ama çarpıcı bir başka istatistik daha; karlı zeminde, yaz lastikleriyle 50 km/s hızla giden bir aracın fren mesafesi 44 metre iken, kış lastikleriyle bu mesafe 36 metreye kadar düşmektedir. Ortalama bir otobüs boyunun 12 metre olduğunu söylersek, 8 metrenin anlamının ne kadar büyük olduğunu farkedebiliriz.
Adı Üstünde: Kar Lastiği Değil, Kış Lastiği
Sürücüler artık biliyor ki kış lastiklerine sadece kar yağdığında değil, hava sıcaklığı 7°C’nin altına düştüğü andan itibaren ihtiyaç duymaktayız. Ne de olsa aracımızın gaza bastığımızda hareket edip hızlanabilmesinden daha önemlisi frene bastığımızda durabilmesi.
Hava sıcaklığı, 7°C’nin altına düştüğünde, standart lastikte kullanılan karışımlar sertleşerek tutunma özelliklerinin bir kısmını kaybederler. Bununla birlikte kış lastikleri özel hamuru sayesinde 0°C’nin altındaki hava sıcaklıklarında bile yumuşaklığını ve dayanıklılığını koruyan bir yapıya sahiptir.
Bu şartlar altında kış lastiklerine olan ihtiyaç yoğun kar yağışının olduğu birkaç haftalık dönemi aşıp, kış döneminin geneline yayılmaktadır. Mesela, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı istatistiklere göre Ankara ilimizin yıl genelindeki ortalama sıcaklık verileri Kasım ayından başlayarak Nisan ayına kadar 7°C’nin altında kalmaktadır (bkz. Tablo 2).
Yurt geneline baktığımızda bu periyot uzayıp kısalabilmektedir, ama hiçbir zaman kış lastiklerine olan ihtiyacımızı birkaç hafta ile sınırlayan bir tablo oluşmamaktadır.
Kış Lastikleri - Yaz Lastikleri
Sürücüler artık biliyor ki yaz lastikleri yeni olsa veya lastiklerinin diş derinlikleri yüksek olsa bile bunlar kış şatlarında yeterli emniyet şartlarını sağlayamamaktadır. Sonuçta kış lastikleri tamamen bu hava şartlarına özel olarak geliştirilerek sürücülerin beğenisine sunulmaktadır.
Bu değişiklikleri kabaca bir tabloda özetlememiz gerekirse;
Silika oranı arttırkça ıslak zeminde yol tutuş artar, yuvarlanma direnci ve aşınma azalır.
Tüm bunların üzerine küçük bir istatistik daha, yapılan testler göstermiştir ki, kış lastikleri tutunma ve çekiş gücü açısından tüm kış koşullarında yaz lastikleri ile karşılaştırıldığında %25’e varan çekiş gücünde üstünlük sağlamaktadır.
Tasarruf Edelim Derken...
Sürücülerimiz artık biliyor ki kış lastikleri birer masraf değildirler. Zaten öyle çok çok pahalı lastikler de değildirler, sadece yaz lastiklerine göre ufak bir fiyat farklılığı söz konusudur. Bu da kış şartlarına uygun özel sırt karışımı, lastiğin sırt bölgesinin kalınlığı ve güvenli sürüş için lastiğin yapısında kullanılan ilave malzemelerden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte önlenen muhtemel can ve mal kaybı, aradaki ufak fiyat farkından çok daha fazla önem arz etmektedir. Sonuçta tasarruf edelim derken daha büyük kayıplarla karşılaşmayı kimse arzu etmeyecektir.
Ayrıca yukarıda da belirtildiği gibi kış lastiklerinin kullanım gerekliliğinin ortalama 5 ay gibi geniş bir dönemi kapsadığı düşünülürse kış lastiklerinin birer masraf unsurundan çok bir gereklilik olduğu daha net anlaşılacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken bir husus şudur ki, kış lastikleri yapısında bulunan ve lastiğin soğuğa karşı yumuşaklığını korumasını sağlayan silika hammaddesinden ötürü kuru zeminde daha çabuk aşınabilmektedir. Bu yüzden havaların ısınması ile birlikte kış lastikleri yaz lastikleri ile tekrardan değiştirilmelidir. Bu sayede lastiklerimiz daha uzun süre ömrünü muhafaza edebilecektir.
Kış Lastikleri Hakkında Sıkça Sorulanlar
- Kış lastikleri sadece kar yağdığında mı kullanılmalıdır?
Hava sıcaklığı, 7°C’nin altına düştüğünde, standart lastikte kullanılan karışımlar sertleşerek tutunma özelliklerinin bir kısmını kaybederler. Bu yüzden kış lastiklerini sadece kar yağdığında değil, hava sıcaklığı 7°C’nin altına düştüğü andan itibaren kullanmamız gerekmektedir.
- Kış lastiklerinin standart lastiklere göre ne gibi avantajları vardır?
Kış lastikleri,
-Özel karışımı sayesinde kış şartlarında yumuşaklığını ve tutunma özelliğini korur.
-Özel deseni sayesinde karlı zeminde ilave çekiş sağlar.
-İçeriğindeki yüksek silika oranı sayesinde ıslak zeminde yol tutuşu fazladır.
- Sadece 2 kış lastiği kullanımı yeterli midir?
Yaz ve kış lastiklerinin tutunma performansı birbirinden farklı olduğundan aynı anda kullanılmaları sürüş kontrolü açısından önerilmemektedir.
- 4x4 araçların kış lastiği kullanmasına gerek var mıdır?
4x4’ler karlı yüzey üzerinde ilerlerken iyidirler, ama durmada ve buzlu yüzeyde dönüşlerde tek çeker araçlara göre bir üstünlükleri olmadığından bu araçlara da kış lastiği takılması tavsiye edilmektedir.
- Kış lastiği yerine zincir kullanılamaz mı?
Zincir kullanımı araç lastik ve mekanik aksamına zarar verdiğinden sadece zorunlu durumlarda ve mümkün olan en kısa süre için kullanılmalıdır. Aşırı buzlanma durumu (cam buz), çok dik, eğilimli ve virajlı dağ yolları ve benzeri durumlarda kullanımı önerilmektedir.
- Bir lastiğin kış lastiği olup olmadığı nasıl anlaşılır? Diğer lastiklerden farkı nedir?
RMA’ya (Rubber Manufacturers Association – Lastik Üreticileri Derneği) göre kış lastiği standartlarını sağlayan lastikler sol taraftaki sembolü kullanabilirler.
Bununla birlikte kış lastiğini deseninden de kolaylıkla ayırt edebiliriz. Yola tutunmasının ve çekiş yeteneğinin daha iyi olması için, kış lastiklerinin sırt desen tasarımı ince lameli ve geniş bloklu olarak tasarlanmıştır.

- Kış zamanı tutunmayı arttırmak adına lastik hava basıncını birkaç psi düşürmek faydalı olur mu?
Hava her 3-4 derece soğuduğunda lastik iç basıncı 1 psi düşmektedir. Bunun üstüne kışın lastiğin basıncını daha da azaltmak hem lastiğin ömrünü kısaltacak hem de ciddi güvenlik tehlikesi doğuracaktır. Yapılması gereken, araç üreticisinin önerdiği optimum hava basıncını tüm yıl boyunca korumaktır.
- Kış lastiklerimi mevcut jantlarımla beraber kullanabilir miyim?
Sac jant veya çelik jant diye tanımlanan aleminyum alaşımlı jantları kullanmakta bir sorun yoktur. Ancak eğer yollar buzlanmaya karşı tuzlanmışsa alüminyum jantların üzerinde birikebilecek tuz tabakası jantlara hasar verebilir. Bu yüzden kışın jantlar daha sık temizlenmelidir.
- Kış lastikleri daha çok yakıt harcanmasına sebep olmaz mı?
Kış lastikleri dizaynları gereği zemine daha iyi tutunduklarından daha çok yakıt harcamaya neden olurlar ancak bu fark sürücü tarafından algılanabilecek boyutlarda değildir. Bununla birlikte, önlenen muhtemel can ve mal kaybı, aradaki ufak farktan çok daha fazla önem arzetmektedir.
- Kış lastikleri pahalı değil midir?
Kış lastiklerinin standart lastiklere göre ufak bir fiyat farklılığı söz konusudur, bu da kış şartlarına uygun güvenli sürüş için geliştirilen lastiğin özel yapısından kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte, önlenen muhtemel can ve mal kaybı, aradaki ufak fiyat farkından çok daha fazla önem arzetmektedir.
- Tüm kış lastikleri bir midir?
Kış lastiği tercihimiz aracımızı kullandığımız bölgenin iklimsel özellikleri ve yol şartlarına göre değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte kış lastiklerini birbirleri arasında asıl farklı kılan, yapısal özellikleri altında yatan teknolojik birikimdir.
- Kış lastiklerinin raf ve kullanım ömrü ne kadardır?
Öncelikle söylemek gerekir ki, kullanım ve depolama koşullarının çok değişken olması nedeni ile sadece lastik üretim tarihine bakarak lastiğin ömrü hakkında kesin bir bilgi verilmesi doğru değildir.
Bilinmesi gereken, minimum diş derinliği standart lastikler için 1,6 mm olmasına karşın kış mevsiminde kış lastikleri için diş derinliğinin en az 4 mm olması önerilmektedir.
Bununla birlikte, JATMA’nın (Japon Otomobil Lastiği Üreticileri Derneği) açıklamasına göre binek ve hafif ticari araçlara yönelik kullanılmış veya kullanılmamış (yedek-stepne dahil) lastikler üretim tarihinden sonra on (10) yaşını doldurmuş ise, gözle görünür herhangi bir hasara veya şekil bozukluğuna sahip olmasa ya da diş derinliği kullanım için yeterli gözükse dahi yenileri ile değiştirilmelidir.
- Yaz aylarında da kış lastiklerini kullanabilir miyiz?
Kış lastikleri havaların ısınmasıyla birlikte yaz lastikleri ile değiştirilmelidir ve yazın kullanılmamalıdır. Aksi takdirde; hızlı aşınma, artan yakıt tüketimi ve ses seviyesinde artış gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
- Değiştirilen lastikler nerede, nasıl saklanmalıdır?
Lastikler jantları ile birlikte saklanacak ise üst üste yatık şekilde depolanebilirler. Eğer jantsız depolanacaklarsa dik bir şekilde ve yan yana konumlandırılmalıdırlar. Burda amaç lastiğin deformasyonunu engellemektir.
Ayrıca depolanacak lastikler mümkünse ışık almayan, kuru ve ılık bir ortamda, yere temas etmeden saklanılmalıdır.
Bununla birlikte artık birçok lastik bayisi müşterilerine lastiklerini saklama hizmeti de sunmaktadır. Yaz döneminde kış lastikleri gerekli tüm şartlar sağlanarak depolanmakta, kış lastiklerine geçiş zamanı geldiğinde de sökme takma işlemi gerçekleştikten sonra aynı şartlarda bu sefer kış lastikleri muhafaza edilmektedir.

Dört Mevsim Lastikleri
Dört mevsim lastikleriyle yaz lastiklerini kıyaslarken, iki lastik tipi arasındaki farkların yanlış anlaşılması önemlidir. Aracınıza, sürüş şartlarına ve kişisel tercihlere bağlı olarak, biri diğerinden daha iyi bir tercih olabilir. Dört mevsim lastikleriyle yaz lastikleri arasında bir seçim yapmaya çalışırken, her ikisinin de faydalarını ve kısıtlarını anlamak faydalı olabilir.
Dört Mevsim Lastikleri
Dört mevsim lastiği, bir yandan ıslak ve kuru zeminde kabul edilebilir bir performans sağlarken, bir yandan da karda iyi çekiş kabiliyeti sunar.
Dört mevsim lastikleri, ortalama sürücü için yapılmıştır, orta derecede diş derinliğine sahiptir ve daha az diş derinliği olan yaz lastiklerinden daha uzun diş ömrü sağlayacak şekilde üretilmiş kauçuk bileşiminden oluşmaktadır. Dört mevsim lastikleri, ekonomi sınıfı araçlardan sedanlara, hafif ticari araçlara ve kamyonetlere kadar uzanan çok çeşitli araç türlerinde kullanılmak üzere, pek çok tip/model, boyut, yük kapasitesi ve devir değerinde sunulmaktadır. Sürüş rahatlığı ve çoğu sürücünün önem verdiği başka performans özellikleri sağlamaktadır.
Dört mevsim lastikleri, sıcak havada iyi performans gösterirler ama yaz lastiklerinden daha az yol tutarlar ve direksiyon, fren ve viraj alma yetenekleri daha düşüktür. Hafif kış şartlarında kabul edilebilir bir performans sunabilmek ve dişlerin daha uzun süre dayanması için bu özelliklerden biraz fedakarlık edilmesi gereklidir.
Dört mevsim lastikleri, kış şartlarında çekiş gücü sağlarlar ama sert kış şartlarında kullanılacak en iyi lastikler değildir. Sert kış havası ile karşı karşıya olan sürücüler, kışın kar lastiklerine geçmeyi düşünebilirler.
Dört mevsim lastikleri, yaz ve kış performansının bir karışımını sundukları için genellikle ılıman iklimlerde ve makul sürüş şartlarında sürücüler için iyi bir seçenek olmaktadır.
Yaz Lastikleri
Yaz lastikleri, yüksek performans araçları için idealdir ve hız ve çeviklik sağlayacak şekilde üretilmiştir. Daha hızlı tepki verirler ve viraj alma ve fren yapma yetenekleri daha yüksektir. Bunun sebebi genellikle yolda daha hassas bir sürüşü sağlayan sırt desenleri ve kullanılan kauçuk bileşimleridir, Yaz lastiklerinin sırt desenlerinde daha az oluk bulunur ve daha fazla kauçuğun yol ile temas etmesini sağlarlar. Maksimum yol tutma kabiliyeti sunacak şekilde tasarlanmışlardır. Yaz lastiklerinin kauçuk bileşimleri, daha esnek kalmalarını ve daha iyi çekiş ve yol tutmayı sağlamak üzere dizayn edilmiştir. Yaz lastiklerinin diş derinlikleri, sınırları zorlandığında daha fazla dengeli olmaya imkan vermeleri için fazla derin değildir.

Boyutsal özellikleri (lastiğin genişliği, kesit yüksekliğinin kesit enine oranı ve jant çapı gibi), hızlanma yeteneği, ve diğer tasarım özellikleri sayesinde yaz lastikleri, ıslak ve kuru zemin şartlarında, yüksek performanslı, spor araçlar için daha uygundur ve aracın daha iyi performans göstermesine imkan verirler, Bazıları şaşırtıcı bulabilir ama su tahliyesine yardımcı olan ve kaymayı önleyen özel sırt desenleri sayesinde, yaz lastikleri ıslak sürüş şartlarında daha iyi performans sağlarlar.
Kış şartlarında sürüş söz konusu olduğunda, dört mevsim lastikleri, yaz ve kış performans becerilerinin karışımına sahip olmalarından dolayı yaz lastiklerinden daha uygundur ancak biz, sert kış şartlarında en iyi çekiş ve performansı elde etmek için, kış lastiklerine geçmeyi öneririz.
Doğru Lastiği Seçmek
Doğru lastiği seçmek, bir takım seçip daha sonra hiç geriye bakmamak demek değildir. Yaz lastikleri ile dört mevsim lastikleri arasında bir seçim yapmaya çalışırken, sürüş şartlarınızı, yaşadığınız bölgenin iklimini ve performans ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurun.
Aracınızdaki bütün lastiklerin aynı türden – kış lastiği, dört mevsim lastiği ya da yaz lastiği gibi olması– en iyisidir. Aracınızın lastikleri, üretici firmanın tavsiye ettiği boyut, devir değeri, yük kapasitesi ve diğer özelliklere uygun olmalıdır.

Yanak Üzerindeki Bilgiler

Kesit Genişliği
Standarda uygun tasarlanmış ve şişirilmiş bir lastikte; kabartma yazılar, koruyucu şeritler ve yanaktaki benzeri diğer kabartmalar hariç, dıştan dışa yanaklar arasında kalan en geniş mesafedir. Lastik genişliği, jantın genişliğine bağlı olarak değiştiğinden, kesit genişliğinin ölçüldüğü jantın değeri belirtilmelidir.
Kesit Oranı
Kesit yüksekliğinin, kesit genişliğine yüzde olarak oranıdır ve kesit yüksekliği / kesit genişliği bölümünün 100 ile çarpılmasından elde edilir. Kesit oranı azaldıkça, lastiğin kesit yüksekliği azalır. Kesit oranı 80, 75 ve 60 gibi rakamlarla gösterilir. Lastikler; kesit oranlarına göre 80 serisi, 70 serisi, 65 serisi şeklinde sınıflandırılır.
Jant Çapı
Flanşlar üzerinde lastik topuklarının oturduğu dairenin çapıdır.
Yük İndeksi
Lastiğin üreticisi tarafından belirlenen kullanım koşullarında 210km/s ve daha düşük hızlarda lastiğin hız sembolü ile belirtilen hızda taşıyabileceği azami yükü belirten rakamsal koda denir. Aracı çıkabileceği azami hızın 210km/s'den daha fazla olması durumunda (lastiğin hız sembolünün uygun olması koşuluyla), lastiğin yük taşıma kapasitesi Yük Kapasitesi - Hız Tablosu'nda gösterildiği gibi azalacaktır.

Kış Kullanımı

İşte kış koşullarında araba kullanırken dikkat etmeniz gereken başlıca noktalar:
GÖRÜŞ: Bir sürücünün temizlik açısından en titiz olması gereken nokta görüş açısını en iyi seviyede tutmasına imkan sağlayacak cam ve aynalarıdır. Sürüş esnasında etrafınızı temiz bir camdan izlediğinizden emin olun. Güvenliğiniz için görüş mesafenizin iyi olması gerekmektedir. Yola çıkmadan,otomobilinizin camlarında birikmiş olan su birikintilerini ve karları mutlaka temizleyin.
HAZIRLIK: Yola çıkmadan önce hazırlık yapın. Emin olmanız gerekenler, aracınızın altında bulunan lastiğin kış lastiği olması, radyatördeki antifriz ve su karışımı ile akü kontrolleridir. Standart lastiklerinizi kışın zorlu hava şartlarında kullanmak,lastiklerinizin ömrünü azaltmak demektir. En doğrusu kasım ayında kış lastiklerinizi taktırmak, bir sonraki kış döneminde kullanmak üzere nisan ayında çıkartmak olacaktır. Aracınızın radyatöründeki antifriz ve su karışımının ideal ölçüsü her birinin eşit ölçüde olmasıdır. Bu karışımdaki ölçünün değişmesi, sıcak ve soğuk koşullarda aracın performansını olumsuz yönde etkileyecektir.
Aracınızdaki aküyü, üç yıldan fazla bir süredir kullanıyorsanız, kış başlamadan önce servis istasyonunuza uğrayıp kontrol ettirin.
YOLDA: Araç kullanırken hızlı manevra yapılması gerekebileceğini akıldan çıkartmamak ve hareketleri zorlaştırmayacak rahat giysiler giymek çok önemlidir. Motoru çalıştırdıktan sonra birkaç saniye beklemenin gerekli olduğu düşünülür oysa ki motoru çalıştırdıktan sonra hemen harekete geçmek katalizatörü daha hızlı ısıtacağından daha çabuk devreye girmesini sağlar. Araç içerisinde oluşabilecek buhardan kurtulmak için havalandırmayı açıp ön cama vermeniz ve camlarınızı açarak hava sirkülasyonu yapmanız gerekmektedir.
SÜRÜŞ: Normal hava şartlarında gösterilen dikkatin daha fazlası gösterilmeli ve öndeki araçla aradaki takip mesafesinin mümkün olduğunca çok bırakılması gerekmektedir bu sayede fren yapılması gerektiğinde uzayacak fren mesafesinden sürücü olumsuz yönde etkilenmeyecektir. Yumuşak karda ise tam fren duruş mesafesini kısaltacaktır çünkü ön tekerlekler bir kürek işlevi görecek ve aracın önünde kar birikmesini sağlayacaktır.
RİSKLER: Buzlanma riski rüzgara açık olan yerlerde daha çok olacaktır bu yüzden ilerlemekte olduğunu zeminin altında buzdan bir kütle olabileceğini akıldan çıkartmamak gerekiyor. Buzlanmanın olabileceği düşünülerek virajlarda hızın düşürülmesi ve direksiyonun mümkün olduğunca yavaş çevrilmesi gerekmektedir. Yokuşlara hızlı girilmesi ve aracın hareket enerjisinden faydalanmaya çalışılmalıdır.
Kış Lastiklerinin Avantajları
Normal lastiklere göre farklı sırt desen tasarımı ve sırt karışımı ile hazırlanan kış lastikleri özellikle sıfırın altındaki hava sıcaklıklarında bile yumuşak ve dayanıklılığını koruyacak bir yapıya sahiptir.
Karlı ve buzlu zeminlerde lastiğin, yola tutunmasının ve çekiş yeteneğinin standart lastiklere göre daha iyi olması için, sırt desen tasarımı ince lameli ve geniş bloklu olarak tasarlanmıştır.
Kış lastiklerinde bulunan kış şartları için tasarlanmış özel omuz profili ıslak ve karlı zeminlerde yüksek yol tutuş elde edilmesini sağlar.
Sırt deseninin ve omuz bloklarının dişli yapısı karlı zeminlerde ilave çekiş sağlar. Bunun yanı sıra özellikle silikalı sırt karışımı ve kılcal kanallı blok yapısı kullanılarak ıslak zeminde mükemmel yol tutuş sağlar.
Kış Lastiği Hakkında Merak Edilenler
Kış lastiği sadece karlı ve buzlu zeminlerde mi kullanılır?
Kış lastikleri tüm bir kış sezonu boyunca, Ekim`de aracınıza takılıp Nisan`da çıkarılabilecek ve bu süre içerisinde kötü hava koşullarından dolayı oluşabilecek risklere karşı sizi güvenle koruyacak lastiklerdir. Dolayısıyla kış lastikleri karlı ve buzlu zeminlerde yere tutunmayı sağlayıp zorlu kış koşullarına çok mükemmel cevap verebilmektedirler. Aynı zamanda, kuru ve ıslak zeminlerde ise performanslarında herhangi bir azalma olmaksızın güvenle kullanılırlar. Islak zeminlerde ise suyu en hızlı biçimde tahliye ederek ve lastiğin yolla temasının devamlı olmasını sağlayarak aquaplaning (suda kızaklama) riskini en aza indirir.
Bu lastikleri yaz aylarında kullanmanın sakıncaları nelerdir?
Kış lastikleri yazın kullanıldığında kullanılan sırt karışımının özelliğinden dolayı diğer lastiklere oranla daha çabuk aşınır ve gürültü seviyesi artar.
Diş derinliklerinde sınırlar nedir?
Diş derinliği 1.6mm`ye düşen lastiklerin değiştirilmesi, kış mevsiminde ise diş derinliklerinin en az 3mm olmasına dikkat edilmesi gerekir.
Kış lastikleri kış sezonunun bitmesiyle Mart-Nisan aylarında araçlardan çıkarılmalı ve bir sonraki sezonda kullanım için karanlık ve rutubetsiz bir ortamda saklanmalıdır. Eğer evlerin balkonlarında saklanacaksa, siyah kalın bir naylon torba içerisine konulmalıdır.
Kış lastiklerinin standart lastiklere göre avantajları nelerdir?
En önemli avantajı düşük sıcaklıklarda özelliğini kaybetmeyen özel sırt karışımı ile kış koşulları için üretilmiş olmalarıdır. Ayrıca sırt desenin ve omuz bloklarının dişli yapısı karlı zeminlerde ilave çekiş sağlar. Bunun yanısıra özellikle silikali sırt karışımı ve kılcal kanallı blok yapısı kullanılarak ıslak zeminde mükemmel yol tutuş sağlar.
Lastik Kullanımı
Lastik kullanımında çıkan bazı problemler ve sebepleri:
Viraj alırken ve dururken lastiklerin ötmesi: Düşük hava basıncı
Direksiyon hakimiyetinin azalması: Düşük hava basıncı, aşınmış lastik
Lastiğin omuzlarının fazla aşınması: Düşük hava basıncı, bozuk rot ayarı, standard dışı (geniş) jant kullanımı
Lastiğin tabanının ortasında aşırı aşınma, vuruntu, yalpalama: Yüksek hava basıncı, balansızlık, jantta/mekanik aksamda ayarsızlık, standard dışı (dar) jant kullanımı
Düzensiz aşınma: Bozuk rot ayarı
Genel Tavsiyeler
Lastiklerinizin havasını en az ayda bir kontrol edin.
Karlı ve buzlu yollarda lastiğinizin hava basıncını kesinlikle düşürmeyin.
Bozuk satıhlarda yüksek hız yapmayın.
Kışın diş derinliğinin 3 mm.`den az olması çekişi olumsuz etkiler.
Lastiğinizi kaldırım kenarlarına ve sivri yüzeylere çarpmaktan kaçının.
Bijon somunlarının sıkılığını düzenli olarak kontrol edin.
Uzun yola çıkarken ve araç yüklüyken hava basıncını 2 PSI arttırın.
Supap kapaklarını kapalı tutun.
Diş derinliği 1.6 mm.`ye düşen lastikleri mutlaka değiştirin.
Lastiğinizi parlatmak için petrol ürünleri içeren deterjan veya cilalar kullanmayın.
Stepne lastiğinizin basıncını da düzenli olarak kontrol edin.
Araç üreticisi tarafından onaylanmış ebattaki lastik ve jantları kullanın.

Detaylı Yük ve Hız İndeksleri Tablosu

YÜK KAPASİTESİ:Bir lastiğin belirtilen çalışma koşullarında taşınmasına izin verilen maksimum yük. içermez.
HIZ İŞARETLERİ: Hız sembolü, lastik üreticisi tarafından belirtilen servis koşulları altında lastiğin yük indeksine karşılık gelen bir yükü taşıyabileceği maksimum hızı belirtir.
YÜK İNDEKSİ:Bir lastik üreticisi tarafından belirtilen servis koşulları altında Hız Sembolü ile belirtilen hızda taşıyabileceği maksimum yük ile ilişkili sayısal bir koddur.

Tarım Lastikleri Uyumlu Ebat Tablosu

"#" işareti Radyal Lastikler için "R" , çapraz lastikler için ise "D" sembolünü ifade etmektedir.

Lastik Desen Tipleri; Simetrik Lastikler, Asimetrik Lastikler ve Yönlü Lastikler

Otomobil lastiklerini çeşitli özellikleri ile birbirinden ayırabilmek mümkün. Örneğin; yaz lastikleri, kış lastikleri, 4 mevsim lastikler ya da performans lastikleri, yüksek performans lastikleri, ultra yüksek performans lastikleri. Bu gibi birçok ayrım yapılabilirken simetrik lastikler, asimetrik lastikler ve yönlü lastikler terimleri de oldukça fazla karşılaşmaya başladığımız konular arasına girdi. Lastik desenleri ile ilgili bilgilendirmelerde lastik üreticileri bu terimleri sıklıkla kullanıyorlar.
Lastik desenlerinin ana temasını oluşturan bu terimlerin ne anlama geldiğini ve farklarını sırasıyla inceleyelim:
Simetrik Lastikler ya da Çok Yönlü Lastikler
Bu lastiklerin desen kısmının iç ve dış tarafları aynı desene sahiptir. Simetrik lastikler herhangi bir yöne doğru ve istenen pozisyonda takılabilirler. Takıldıkları yön ve pozisyon lastiğin performansını etkilemez.
Çok yönlü lastikler (simetrik lastikler) genellikle yüksek performans gerektirmeyen, şehir için kullanıma uygun araçlarda kullanılırlar ve daha ucuz olurlar. Değişken yol koşullarına asimetrik lastikler kadar iyi adapte olamazlar. Örneğin kuru zeminde mükemmel uyum sağlarken, ıslakda başarılı olamayabilirler.
Daha çok standart araçlarda rastlayabileceğimiz simetrik lastiklerin diğer lastiklere göre avantajları; nispeten uygun fiyatları yanında tabanın ortasındaki düz kanalları sayesinde stabil sürüş başarısı ve düşük ses seviyesidir.
Asimetrik Lastikler
Asimetrik lastiklerin desen yani lastik tabanı kısmında iki farklı desen bulunur. Lastiklerin iç tarafı daha küçük, ıslak zemine uygun yüksek su tahliyesi sağlayan ve suda kızaklamayı engelleyen desenler içerirken dış tarafı daha büyük bloklar ve dar kanallar sayesinde kuru zeminde daha çok temas noktası oluşturur. Dış taraftaki bu özel desen yapısı hem yol tutuşu arttırır hem de lastiğin viraj kabiliyetine büyük oranda katkı sağlar. Bu iki farklı desen yapısıyla asimetrik lastikler simetrik lastiklerden daha iyi ıslak ve kuru performansı verirler.
Asimetrik lastiklerde daha büyük desenlerin olduğu taraf daima dışarı gelmelidir. Bu tür lastiklerin yanak kısmında “inside” yani iç taraf ve “outside” yani dış taraf ibareleri bulunur. Montaj aşamasında bu ibarelere kesinlikle uyulmalıdır.
Asimetrik lastiklerde en çok karşılaşılan soru lastikler araca takıldığında desenlerin yanlış yönlere bakıyormuş gibi algılanmasıdır. Değişken yol şartlarına uyum konusunda diğer lastiklerin önüne çıkan asimetrik lastikler üzerinde belirtilen ibarelere uygun takıldıklarında çok daha güvenli ve verimli lastiklerdir.
Görsel algının verdiği yanlışlık hissi tüm asimetrik lastiklerde bulunur, ama olması gereken güvenlik ve şartlara mükemmel uyum bu şekilde sağlanır.
Yönlü Lastikler
Genellikle ok başı şeklinde desene sahip olan bu lastikler sadece bir yöne doğru montaj yapılabilirler. Bu desenleri sayesinde su, kar vb. boşaltma kabiliyetleri çok yüksektir. Bunun yanında stabil sürüş yetenekleri daha fazladır. Başarılı çekiş yetenekleri nedeniyle birçok yağmur lastiği ve kış lastiği bu şekilde dizayn edilir.
Lastiğin ne yönde takılacağı yanaklardaki bir ok işaretiyle belirtilmiştir. Bu işaretlere montaj aşamasında dikkat edilmelidir.